Χωροταξικό: Πού αναπτύσσονται 7 παραγωγικοί κλάδοι της Κ. Μακεδονίας

 

  Όλες οι περιοχές που προβλέπεται να οργανωθούν για να ενισχυθεί η παραγωγική δραστηριότητα και να γίνει δυνατή η προσέλκυση επενδύσεων.

 
Επτά... 

 

είναι οι «ευρύτερες αναπτυξιακές ζώνες», όπως αυτές περιγράφονται στο αναθεωρημένο Περιφερειακό Χωροταξικό Πλαίσιο της Κεντρικής Μακεδονίας.

Οι ζώνες αυτές, προσδιορίζουν και το παραγωγικό δυναμικό της περιοχής, ενώ σύμφωνα με το Χωροταξικό, η οργάνωσή τους θα μπορέσει να οδηγήσει σε περαιτέρω ανάπτυξή τους, με συνακόλουθα οφέλη για την περιοχή και τους πολίτες.

Οι συντάκτες του Χωροταξικού σημειώνουν ότι οι αναπτυξιακές αυτές ζώνες (που εξειδικεύονται) έχουν ομοιογενή αναπτυξιακά χαρακτηριστικά και από το νέο Πλαίσιο θεωρούνται κατάλληλες για τη χωροθέτηση κι άλλων μονάδων ή υποδοχέων των αντίστοιχων κλάδων.

Στην ουσία το Χωροταξικό θέτει μια βάση για την αναπτυξιακή κατεύθυνση κάθε περιοχής της Κεντρικής Μακεδονίας και μάλιστα προβλέπει – προτείνει και μια σειρά από προοπτικές σε καθένα από τους επτά παραγωγικούς κλάδους.

Οι επτά ζώνες (με κάποιες «χτυπητές» προβλέψεις) είναι:

1.Γεωργία: Τρεις περιοχές και κατεύθυνση για ανάδειξη τοπικών προϊόντων.

2.Κτηνοτροφία – Πτηνοτροφία: Τρεις διακριτές περιοχές, κλαδική πολιτική και μέτρα μέσω των Διαχειριστικών Σχεδίων Βόσκησης.

3.Υδατοκαλλιέργειες – Αλιεία: Τρεις πυρήνες υδατοκαλλιέργειας. Ειδικές προτάσεις για το Άγιον Όρος, διεύρυνση των επιτρεπόμενων χρήσεων στις ιχθυόσκαλες και θεσμοθέτηση τριών ζωνών αλιείας.

4.Εξόρυξη: Τέσσερις περιοχές.

5.Μεταποίηση: Τρεις υφιστάμενες περιοχές, που πρέπει να οργανωθούν. Προτείνονται δύο ακόμη νέες σε Σέρρες και Θεσσαλονίκη.

6.Αιολικές εγκαταστάσεις και μικροί υδροηλεκτρικοί σταθμοί: Τέσσερις περιοχές αιολικής προτεραιότητας, οι οποίες περιλαμβάνουν 19 δημοτικές ενότητες.

7.Τουρισμός: Τρεις περιοχές.

Σε αυτές τις ζώνες, που καθεμιά περιλαμβάνει πολύ συγκεκριμένες περιοχές προτείνεται να οργανωθεί η οικονομική δραστηριότητα, με στόχο την περαιτέρω ενίσχυση της υφιστάμενης επιχειρηματικότητας και την προσέλκυση νέων επενδύσεων.

Αναλυτικά:

Γεωργία

Στη γεωργία προσδιορίζονται δύο ευρείες ζώνες ειδίκευσης, μια (η πιο εκτεταμένη και εντός δύο Περιφερειακών Ενοτήτων) στο δυτικό τμήμα της Περιφέρειας και μια στην Π.Ε. Σερρών, καθώς και μια τρίτη, μικρότερη ζώνη που εκτείνεται κατά μήκος των δυτικών παραλίων του ΝΔ τμήματος της Π.Ε. Θεσσαλονίκης και του δυτικού και νότιου τμήματος της Π.Ε. Χαλκιδικής.

Οι δύο πρώτες συμπίπτουν σε μεγάλο βαθμό με λεκάνες ποταμών, των Αλιάκμονα, Αξιού Λουδία και Γαλλικού η πρώτη και του Στρυμώνα η δεύτερη, και οι πεδινοί πυρήνες του είναι σε πολύ σημαντικό ποσοστό αρδευόμενοι. Οι περιοχές αυτές συνιστούν πολύ σημαντικούς φυσικούς πόρους που απαιτούν προστασία. Όπου η γεωργία δεν κατέχει αποκλειστικότητα, λόγω ιδιαίτερων συνθηκών, είναι δυνατή η παρουσία και χωροθέτηση, και άλλων δραστηριοτήτων, σε συνέργεια με αυτήν και βάσει της σχετικής τομεακής και περιβαλλοντικής νομοθεσίας.

Η τρίτη ζώνη χαρακτηρίζεται από σημαντική παρουσία δεύτερης κατοικίας και τουρισμού, και προωθείται η προστασία της γεωργικής γης και ο εξορθολογισμός της χωρικής οργάνωσης. Στις ζώνες αυτές προωθείται η ενίσχυση και ανάδειξη της παραγωγής τοπικών προϊόντων με στόχο να ενδυναμωθούν τα ήδη χαρακτηρισμένα και να ενταχθούν νέα Προϊόντα Τοπικής Προέλευσης και η τυποποίηση προϊόντων υψηλής ποιότητας.

Κτηνοτροφία – Πτηνοτροφία

Η χωρική εικόνα της εξειδίκευσης στην κτηνοτροφία-πτηνοτροφία έχει πολυπυρηνικό και όχι συνεχή χαρακτήρα, χωρίς να υπάρχουν σαφείς επιμέρους ζώνες μεγάλης έκτασης.

Ισχυροί πυρήνες κτηνοτροφίας υπάρχουν στη ζώνη των λιμνών Κορώνειας και Βόλβης, και σε μικρότερα μεγέθη διάσπαρτα, στα πεδινά και στην περιμετρική ορεινή περιοχή της Περιφέρειας.

Πυρήνας πτηνοτροφίας κάποιας κλίμακας υπάρχει στην ΠΕ Πιερίας.

Επιδίωξη είναι η ενίσχυση της κτηνοτροφίας προς την κατεύθυνση της εξωστρέφειας και της βελτίωσης των περιβαλλοντικών παραμέτρων της ασφάλειας των τροφίμων, και της χωρικής της οργάνωσης με στόχο την αποφυγή συγκρούσεων χρήσεων γης, καθώς και της μεγαλύτερης βιώσιμης αξιοποίησης των δυνατοτήτων των ημιορεινών και ορεινών περιοχών.

Απαιτείται κυρίως κλαδική πολιτική και μέτρα, τα οποία θα σχηματοποιηθούν μέσα από τα Διαχειριστικά Σχέδια Βόσκησης.

Υδατοκαλλιέργειες – Αλιεία

Σε σχέση με τις υδατοκαλλιέργειες, ως Ζώνες Υδατοκαλλιέργειας μπορεί να θεωρηθούν οι θαλάσσιες περιοχές των ΠΑΥ και οι έναντι αυτών παράκτιες ζώνες. Με αυτή την έννοια, η Ευρύτερη αυτή Αναπτυξιακή Ζώνη περιλαμβάνει τρεις πυρήνες: το βορειοδυτικό μυχό του Θερμαϊκού Κόλπου, τον Στρυμωνικό Κόλπο και τη χερσόνησο Σιθωνίας.

Η γενικότερη κατεύθυνση συνίσταται στη δημιουργία ΠΟΑΥ και την περαιτέρω ανάπτυξη των δύο ΠΑΥ που έχουν τέτοια περιθώρια.

Επίσης, να προβλεφθεί νέα ΠΑΥ στη βόρειο-ανατολική ακτή της χερσονήσου του Αγίου Όρους, η οποία συγκεντρώνει τα χαρακτηριστικά που προσδιορίζονται στο άρθρο 5 παρ. Ε του Ειδικού Χωροταξικού Πλαισίου για τις Υδατοκαλλιέργειες, για τον εκσυγχρονισμό και επέκταση υφιστάμενων μονάδων, ή τη δημιουργία νέων υπό προϋποθέσεις, εκτός οργανωμένων συγκεντρώσεων και ζωνών (με τήρηση του αυτοδιοίκητου χαρακτήρα του Αγίου Όρους).

Η ειδικότερη ρύθμιση των σχέσεων με κλάδους με τους οποίους υπάρχει ενδεχόμενο σύγκρουσης (τουρισμός και εξόρυξη), είναι αντικείμενο του υποκείμενου σχεδιασμού (ιδίως όσον αφορά τις χρήσεις γης) και της διαδικασίας έγκρισης περιβαλλοντικών όρων, αλλά με χωροταξική κατεύθυνση σε περιφερειακό επίπεδο να λαμβάνονται υπόψη με σταθμισμένο τρόπο οι ιδιαιτερότητες των κλάδων του τουρισμού, της ιχθυοκαλλιέργειας και της εξόρυξης, χωρίς κατ' αρχήν αποκλεισμό συνύπαρξής σε κατάλληλες αποστάσεις.

Ειδική κατεύθυνση είναι επίσης η δυνατότητα διεύρυνσης των επιτρεπόμενων χρήσεων στις ιχθυόσκαλες, για τη διευκόλυνση της καθετοποίησης (προς την κατεύθυνση του εμπορίου) και την ενίσχυση της βιωσιμότητάς τους.

Στις ζώνες αλιείας προστίθενται επίσης οι περιοχές Ιερισσού, Μηχανιώνας και Μουδανιών όπου συγκεντρώνεται σημαντική αλιευτική δραστηριότητα.

Εξόρυξη

Βασικές παράμετροι για τη χωρική οργάνωση της εξόρυξης είναι οι υπάρχουσες μονάδες (μισθώσεις, παραχωρήσεις), οι περιοχές διερεύνησης ΟΠΥ (Δημόσιοι Μεταλλευτικοί Χώροι).

Οι πόλοι συγκεντρώσεων μισθώσεων βρίσκονται στη Χαλκιδική (μείζων πόλος στο βορειοανατολικό τμήμα) και με πιο διάσπαρτο τρόπο επί ενός άξονα σε κατεύθυνση ΒΔ-ΝΑ στο δυτικό τμήμα της Χαλκιδικής, σε μια ζώνη των ΠΕ Κιλκίς και Θεσσαλονίκης στο ΝΑ άκρο της πρώτης.

Στις ευρύτερες περιβάλλουσες αυτών των πόλων καθώς και στο νότιο τμήμα της ΠΕ Πέλλας συγκεντρώνεται και ο μεγαλύτερος αριθμός λατομείων διαφόρων ειδών.

Δεδομένης της άκαμπτης χωροθέτησης των ορυκτών πόρων και των κατευθύνσεων της Εθνικής Πολιτικής για τους Ορυκτούς Πόρους, δίδεται, από χωροταξικής απόψεως σε περιφερειακό επίπεδο, θετική κατεύθυνση για την αξιοποίησή τους, ιδίως αυτών που αφορούν πόρους εθνικής σημασίας, υπό την προϋπόθεση τήρησης θετικής έκβασης της περιβαλλοντικής αδειοδότησης. Στις περιοχές διερεύνησης για την εκμετάλλευση ΟΠΥ, κατ' αρχήν δεν προβλέπονται σε αυτές δεσμεύσεις για άλλες δραστηριότητες. Σε περίπτωση συγκεκριμένων αποτελεσμάτων σε κάποιες θέσεις, η χωροταξική κατεύθυνση είναι η εφαρμογή των κατευθύνσεων της Εθνικής Πολιτικής για τους Ορυκτούς Πόρους, ιδίως για πόρους εθνικής σημασίας, αλλά η αποφυγή χωροθέτησης νέων επιφανειακών μονάδων εκμετάλλευσης σε ζώνες απόλυτης και 'απλής' προστασίας της φύσης, καθώς και σε τοπία, ιδίως αν πρόκειται για διεθνούς ή εθνικής αξίας.

Μεταποίηση

Η μεταποίηση οργανώνεται χωρικά σε μια ευρεία ενότητα στο κεντρικό και δυτικό τμήμα της Περιφέρειας, που αποτελείται από τρεις επιμέρους ζώνες:

1.Δυτική περιαστική ζώνη Θεσσαλονίκης όπου και λειτουργούν κλάδοι σημαντικοί από εθνική σκοπιά και έχουν δημιουργηθεί δια-κλαδικές συνέργειες και συμπληρωματικότητες που είναι απαραίτητες για την επιβίωση της μεταποίησης,

2.Ζώνη Κιλκίς και

3.Ζώνη πολυπολικού συμπλέγματος Δυτικής - Κεντρικής Μακεδονίας. Η τελευταία αποτελείται από τρεις επιμέρους γραμμικές ζώνες περί τους οδικούς άξονες που συνδέουν τη Θεσσαλονίκη, την Εδεσσα και τη Βέροια.

Επιδίωξη είναι η περαιτέρω χωρική ολοκλήρωση της ενότητας αυτής, η ενίσχυση της αντοχής της στην αποβιομηχάνιση και η ανάπτυξή της στην κατεύθυνση και της 4ης βιομηχανικής επανάστασης, η υποστήριξη clusters όπου προκύπτουν ενδείξεις τέτοιας ενδογενούς δυναμικής.

Η δημιουργία Οργανωμένων Υποδοχέων Μεταποιητικών και Επιχειρηματικών Δραστηριοτήτων του Ν.3982/2011, θα εξορθολογήσει τις χρήσεις γης, θα δημιουργήσει οικονομίες συγκέντρωσης και θα τροφοδοτήσει την αγορά με προσφορά γης με συμβατότητα χρήσεων γης για μετεγκατάσταση υφιστάμενων ή/και εγκατάσταση νέων επιχειρηματικών δραστηριοτήτων, με στόχο τον περιορισμό της εκτός σχεδίου δόμησης.

Επιδίωξη είναι, επίσης, η ανάπτυξη συμπληρωματικοτήτων με τον πρωτογενή τομέα (ήδη υπαρκτών), με την εξόρυξη (με εστίαση στις επιμέρους ζώνες της αντίστοιχης ενότητας), και με τις δραστηριότητες εφοδιαστικής αλυσίδας. Η τρίτη ζώνη έχει περιθώρια ανάπτυξης (διαπεριφερειακών) σχέσεων με τις μεταποιητικές δραστηριότητες που συγκεντρώνονται στον άξονα Κοζάνη-Πτολεμαΐδα της όμορης Δυτικής Μακεδονίας.

Στόχος του Περιφερειακού Πλαισίου είναι η στήριξη μιας τέτοιας διαπεριφερειακής ολοκλήρωσης με κατεύθυνση την υποστήριξη υπαρκτών ή δυνητικών συμπληρωματικοτήτων μεταξύ διαφορετικών κλάδων.

Επίσης, προτείνεται μια νέα ζώνη 'επέκτασης' των μεταποιητικών δραστηριοτήτων, στην περιοχή των Σερρών, περιοχή που ήδη περιλαμβάνει κάποιον αριθμό μονάδων, που μάλιστα επέδειξαν σχετική αντοχή στις πιέσεις που έχει υποστεί ο κλάδος, καθώς και μια νέα ζώνη επέκτασης των μεταποιητικών δραστηριοτήτων της ΒΙΠΕ Σίνδου προς τα δυτικά αυτής καθώς παρουσιάζει κορεσμό συγκέντρωσης και είναι εγκλωβισμένη από τα βόρεια, ανατολικά και νότια.

Τέλος, υπάρχουν και μικρότεροι αλλά σημαντικοί θύλακες εκτός της ενότητας. Η ενίσχυση της μεταποίησης περιλαμβάνει και αυτούς τους θύλακες, δεδομένου ότι αποτελεί πρώτη προτεραιότητα για το σύνολο της Περιφέρειας, όπου υπάρχουν συγκριτικά πλεονεκτήματα έστω και για μεμονωμένους κλάδους. Σε κάθε περίπτωση, ενθαρρύνονται η ανάπτυξη ή/και αναδιάρθρωση προς νέες κατευθύνσεις των υφιστάμενες επιχειρήσεων, εφόσον τηρούνται η περιβαλλοντική, πολεοδομική και λοιπή σχετική νομοθεσία, και οι μετεγκαταστάσεις των υφιστάμενων μονάδων παραγωγής στη βάση του ν. 4635/2019, άρ. 13.3.9β.

Αιολικές εγκαταστάσεις και μικροί υδροηλεκτρικοί σταθμοί (ΜΥΗΣ)

Προτείνεται να διερευνηθεί, στο πλαίσιο της ανάδρασης προς τον υπερκείμενο σχεδιασμό και συγκεκριμένο το Ειδικό Χωροταξικό Πλαίσιο για τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας, ο καθορισμός Περιοχών Αιολικής Προτεραιότητας που θα περιλαμβάνουν τις εξής δημοτικές ενότητες (ΔΕ):

Περιοχή 1: ΔΕ Πιερίων

Περιοχή 2: ΔΕ Βεγορίτιδας, Αριδαίας, Εξαπλατάνου, Αξιούπολης, Λιβαδίων, Γουμένισσας, Πολυκάστρου, Χέρσου, Δοϊράνης, Μουριών.

Περιοχή 3: ΔΕ Αγκίστρου, Αχλαδοχωρίου, Σιδηροκάστρου, Άνω Βροντούς, Ορεινής, Σκοτούσσης.

Περιοχή 4: ΔΕ Αχινού, Τραγίλου.

Τουρισμός

Η Ευρύτερη Αναπτυξιακή Ζώνη του τουρισμού περιλαμβάνει τρεις ζώνες:

1.Στη Χαλκιδική (που επιμερίζεται σε αναπτυγμένο και αναπτυσσόμενο τουριστικό τμήμα),

2.Στην παραλιακή ζώνη της Πιερίας (αναπτυσσόμενη τουριστικά) και

3.Στις περιοχές που βρίσκονται σε άμεση επαφή με τις όμορες περιφέρειες της Δυτικής Μακεδονίας και της Ανατ. Μακεδονίας-Θράκης και στο βόρειο τμήμα της περιφέρειας (περιοχές με περιθώρια ανάπτυξης ειδικών-εναλλακτικών μορφών τουρισμού).
 

voria. Gr