Σαφάρι ελέγχων για την ανάσχεση της ακρίβειας

 

Οι συνεχείς ανατιμήσεις σε βασικά προϊόντα έχουν σημάνει συναγερμό στην ηγεσία του υπουργείου Ανάπτυξης, που αρχίζει σαφάρι ελέγχων.

Του Δημήτρη Χριστούλια

Νέο κύμα ανατιμήσεων σε εκατοντάδες προϊόντα ευρείας κατανάλωσης, όπως είναι τα τρόφιμα, βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη, προκαλώντας ένα ακόμη ισχυρό πλήγμα στους οικογενειακούς προϋπολογισμούς. Σύμφωνα με αποκλειστικές πληροφορίες της Realnews, το δίμηνο Ιανουαρίου-Φεβρουαρίου αναμένεται να αυξηθούν οι τιμές σε ποσοστό έως 19% σε τουλάχιστον 40 κατηγορίες προϊόντων.

Με τις ανατιμήσεις να έχουν πάρει τη μορφή χιονοστιβάδας, έχει σημάνει συναγερμός στο οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης, με τις ελεγκτικές Αρχές της χώρας να προχωρούν σε ενδελεχείς ελέγχους προκειμένου να διαπιστώσουν εάν υπάρχουν φαινόμενα αισχροκέρδειας.

Πρόκειται για ανατιμήσεις που έρχονται να προστεθούν στις εκατοντάδες που έγιναν κατά τη διάρκεια της περσινής χρονιάς και ιδιαίτερα από τον περασμένο Σεπτέμβριο μέχρι το τέλος Δεκεμβρίου, όταν και ξέσπασε η ενεργειακή κρίση, όχι μόνο στην Ελλάδα, αλλά και σε όλη την Ευρώπη.

Ήδη από τον προηγούμενο μήνα, αλλά και τις πρώτες ημέρες του Ιανουαρίου, δεκάδες βιομηχανίες τροφίμων και εμπορικές επιχειρήσεις έχουν αποστείλει στις αλυσίδες σούπερ μάρκετ νέους τιμοκαταλόγους, με σημαντικές αυξήσεις, πολλές από αυτές σε ποσοστό πάνω από 10%, οι οποίες θα γίνουν αντιληπτές από τους καταναλωτές μέχρι το τέλος Φεβρουαρίου.

Παράγοντες της αγοράς κάνουν λόγο για ένα ακόμη μπαράζ ανατιμήσεων που βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη, επισημαίνοντας ότι δεκάδες προμηθευτές θα προχωρήσουν το επόμενο διάστημα και σε νέες αυξήσεις τιμών σε μια ευρεία γκάμα βασικών καταναλωτικών αγαθών.

Οι ανατιμήσεις αποδίδονται στην αύξηση του ενεργειακού κόστους, που έχει ως αποτέλεσμα να συμπαρασύρονται τα κόστη των πρώτων υλών, της παραγωγής και μεταφοράς των προϊόντων. Μάλιστα, εκτιμούν ότι, με την τιμή του φυσικού αερίου -ακόμη και μετά το πτωτικό σερί των τελευταίων ημερών- να παραμένει σε πολύ υψηλά επίπεδα, 5 και 6 φορές υψηλό τερη σε σχέση με πριν από περίπου έναν χρόνο, και την τιμή του πετρελαίου μπρεντ στις διεθνείς αγορές να «φλερτάρει» με τα 80 δολάρια το βαρέλι, δύσκολα θα αποκλιμακωθούν άμεσα οι τιμές των προϊόντων.

Δεν είναι τυχαίο ότι κυβερνητικοί παράγοντες επισημαίνουν ότι ο πληθωρισμός για τον μήνα Δεκέμβριο που θα ανακοινωθεί την ερχόμενη Πέμπτη θα ξεπεράσει το 5%, εκτιμώντας, πάντως, ότι πρόκειται για ένα παροδικό φαινόμενο, με τις ανατιμήσεις να αποκλιμακώνονται το δεύτερο τρίμηνο του έτους. Χαρακτηριστικές είναι οι δηλώσεις που έκανε στην «R» ο υπουργός Ανάπτυξης και Επενδύσεων Αδωνις Γεωργιάδης, σύμφωνα με τον οποίο «η αποκλιμάκωση του πληθωρισμού θα ξεκινήσει μετά τον Μάρτιο».

Αναλυτικά στοιχεία

Η λίστα των ανατιμήσεων που έχει στη διάθεσή της η «R» περιλαμβάνει δεκάδες βασικά προϊόντα, όπως είναι τα τρόφιμα.

Οι ανατιμήσεις αναμένεται να περάσουν σταδιακά στα ράφια των σούπερ μάρκετ, το επόμενο δίμηνο, ανάλογα με τα αποθέματα των προϊόντων που έχουν στις αποθήκες τους τα καταστήματα τροφίμων.

Ειδικότερα, οι ανατιμήσεις αφορούν τα εξής προϊόντα: Ελαιόλαδο (1,5%-12%), τυποποιημένα τρόφιμα (8,5%), ζωοτροφές (8%), αλάτι (5%), πατατάκια (6%), καθαριστικά (9%), ξηρούς καρπούς (6%), κρουασάν (19%), δημητριακά (8,5%,), λουκούμια (10%), ρύζι (5%), αφεψήματα (6%), σαπούνια (4,5%), κριτσίνια (6,5%), ξυραφάκια ξυρίσματος (2,5%), ψωμί του τοστ (1,5%), κράκερ (3,5%), φρυγανιές (3%), μπισκότα (4%), σοκολάτες (4,5%), αφρόλουτρα (6%), υγρό πιάτων (6%), αποσμητικά (5%), αλουμινόχαρτο (6%), κονσέρβες (15%), χαρτικά (5%), μπαταρίες (15%), καφές (5%), τοματοχυμό (5%), μωρομάντιλα (10%), μουστάρδα (7%), αλλαντικά (4%), κατεψυγμένα (10%), κατίκι (16%), αλκοολούχα ποτά (έως 13%), εμφιαλωμένα νερά (έως 19%), φρέσκους χυμούς (6%), αναψυκτικά (6%), παιδικούς χυμούς (5%).

Θα πρέπει να σημειωθεί, ωστόσο, ότι πρόκειται για αυξήσεις στις οποίες έχουν προχωρήσει μεμονωμένες εταιρείες και όχι το σύνολο των επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται σε κάθε κλάδο.

Η ακρίβεια αποτυπώνεται και στα τελευταία στοιχεία της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής τον Νοέμβριο, σύμφωνα με τα οποία, σε ετήσια βάση, η τιμή στο φυσικό αέριο αυξήθηκε κατά 180,9%, στο πετρέλαιο θέρμανσης 45,2%, στον ηλεκτρισμό 37,8%, στα καύσιμα και στα λιπαντικά 24,9%, στο αρνί και το κατσίκι 21,3%, στο ελαιόλαδο 18,5%, στις πατάτες 11,9% και στα φρέσκα ψάρια κατά 9,8%.

Οι ανατιμήσεις που πραγματοποιούνται αυτή την περίοδο έρχονται να προστεθούν σε αυτές που είχαν γίνει τον Νοέμβριο και τον Δεκέμβριο και αφο ρούσαν δεκάδες προϊόντα, όπως, μεταξύ άλλων, το ελαιόλαδο (11%), τα χαρτικά (3%), τα απορρυπαντικά (19%), τα δημητριακά (12%), τον ελληνικό καφέ (4,5%), το αλεύρι (5%-10%), το ρύζι (10%), τις φακές (17%), τα ζυμαρικά (9%), τη ζάχαρη (6%), τα τυροκομικά (12%), τα κατεψυγμένα ψάρια (13%), τα κατεψυγμένα λαχανικά (25%), τις μαργαρίνες (4%), τις κατεψυγμένες πατάτες (3,5%), τις κατεψυγμένες ζύμες (4%) και τα αναψυκτικά (4%).

Αντίδοτα

Στο υπουργείο Ανάπτυξης και Επενδύσεων κάνουν χρήση όλων των «όπλων» που έχουν στη διάθεσή τους προκειμένου να εντοπίσουν φαινόμενα αισχροκέρδειας.

Όπως επισημαίνει στην «R» o Αδ. Γεωργιάδης, «έχω δώσει εντολή στις ελεγκτικές Αρχές να προχωρήσουν σε εκτεταμένους ελέγχους, προκειμένου να διαπιστωθεί εάν έχουν αυξηθεί τα περιθώρια κέρδους πώλησης των προϊόντων κατά τη διάρκεια της πανδημίας».

Σημειώνεται ότι, σύμφωνα με τα όσα αναφέρονται σε Πράξη Νομοθετικού Περιεχομένου (ΠΝΠ), δεν θα πρέπει, εν μέσω πανδημίας, να αυξάνονται αδικαιολογήτως οι τιμές των προϊόντων.

Ειδικότερα, σύμφωνα με τη συγκεκριμένη ΠΝΠ, το περιθώριο κέρδους στην πώληση προϊόντων δεν θα πρέπει να είναι μεγαλύτερο σε σχέση με αυτό που ήταν πριν από την 1η Σεπτεμβρίου του 2020. Δηλαδή, εάν ένα προϊόν πωλείται με περιθώριο 15% σήμερα, ενώ πριν από τον περσινό Σεπτέμβριο διατίθεται με περιθώριο κέρδους 10%, τότε αυτή η ανατίμηση κρίνεται παράνομη και επιβάλλονται αυστηρά πρόστιμα, που μπορεί να φτάσουν ακόμη και το 1 εκατ. ευρώ, ανάλογα με τη βαρύτητα της παράβασης.

Το περιθώριο κέρδους είναι αυτό που προκύπτει ανάμεσα στην τιμή αγοράς και στην τιμή πώλησης ενός προϊόντος. Δηλαδή, το περιθώριο ανάμεσα στην τιμή που αγοράζει το κατάστημα τροφίμων ένα προϊόν και στην τιμή που το πουλάει. Στην περίπτωση, όμως, που εντοπίζονται αυξήσεις τιμών οι οποίες είναι δικαιολογημένες, χωρίς να αυξάνεται δηλαδή το περιθώριο κέρδους, τότε οι ανατιμήσεις είναι νόμιμες.

Ουσιαστικά αυτό που ελέγχουν οι Αρχές είναι αν οι ανατιμήσεις που γίνονται αντιληπτές από τους καταναλωτές οφείλονται ή όχι σε ανάλογες αυξήσεις που έχουν κάνει στα τιμολόγιά τους οι βιομηχανίες και οι εμπορικές επιχειρήσεις